Azhan.co Info Semasa, Tepat & Boleh Dipercayai
Dalam perbualan harian, kita sering dengar orang menyebut “mak mertua”, “ayah mertua” — dan sesekali “mentua”. Tapi bila tiba masa menulis artikel, surat rasmi, atau bahan penerbitan, timbul pula persoalan:
Ejaan mana yang betul — “mertua” atau “mentua”?
Ramai terkejut bila tahu bahawa ejaan yang rasmi di Malaysia sebenarnya ialah “mentua”, bukannya “mertua”. Ini bukan sekadar soal lidah atau loghat, tetapi telah dijelaskan sendiri oleh Dewan Bahasa dan Pustaka (DBP) dalam ruangan Soal Jawab Bahasa pada 11 November 2011.
Jawapan Rasmi DBP
Soalan asal yang diajukan kepada DBP berbunyi begini:
“Assalamualaikum. Saya ingin bertanyakan berkaitan perkataan Mentua dan Mertua. Yang mana satu yang sesuai digunakan? Saya telah rujuk kamus dan mengatakan Mentua itu asal dari perkataan Jakarta. Saya lebih selesa menulis menggunakan perkataan Mertua. Adakah ia salah atau ada maksud lain? Saya menulis untuk artikel majalah.”
Dan inilah jawapan rasmi DBP:
“Ejaan yang betul ialah mentua, seperti yang terakam dalam Kamus Dewan. Mertua ialah perkataan dalam Bahasa Indonesia yang sama maksudnya dengan mentua.”
(Sumber: Soal Jawab Bahasa, Tatabahasa, 11.11.2011)
Maksud dan Penggunaan
Menurut Kamus Dewan Edisi Keempat, mentua bermaksud:
Ibu atau bapa kepada suami atau isteri seseorang.
Contoh ayat:
- Ibu mentua saya tinggal di Kuala Terengganu.
- Ayah mentua sering mengunjungi kami setiap hujung minggu.
Perkataan ini digunakan untuk merujuk kepada ibu bapa pasangan dalam hubungan perkahwinan — bukan ibu bapa kandung sendiri.
Malaysia vs Indonesia: Siapa Guna Yang Mana?
| Negara | Ejaan Baku | Catatan |
|---|---|---|
| Malaysia | Mentua | Diiktiraf oleh DBP dalam Kamus Dewan |
| Indonesia | Mertua | Diiktiraf dalam Kamus Besar Bahasa Indonesia (KBBI) |
| Maksud | Sama – ibu atau bapa kepada pasangan | Hanya berbeza pada ejaan dan sebutan |
Perbezaan ini berpunca daripada pengaruh sejarah bahasa Melayu dan Indonesia, yang walaupun berasal daripada akar yang sama, telah melalui proses pembakuan berbeza selepas tahun 1972 (Penyelarasan Ejaan Rumi Baharu).
️ Kenapa Ramai Orang Masih Sebut “Mertua”?
Jawapannya mudah — pengaruh percakapan dan media.
Banyak drama, lagu, dan media sosial dari Indonesia menggunakan perkataan “mertua”, menjadikan sebutan itu terasa lebih “lancar” di telinga.
Namun, dari segi penulisan rasmi di Malaysia — termasuk majalah, surat berita, laman web dan dokumen kerajaan — “mentua” tetap menjadi pilihan yang betul.
Fenomena ini serupa dengan kata lain seperti:
- “bendera” (bukan “bendara”)
- “kereta” (bukan “keta”)
- “mentua” (bukan “mertua”)
Bunyi r yang “hilang” ketika bertutur adalah kesan asimilasi fonetik, tetapi dalam tulisan, huruf itu mesti dikekalkan.
Tip Mudah Untuk Ingat
“Mentua ada huruf N — N untuk Nombor satu sebab itu ejaan yang betul di Malaysia.”
Atau, kalau nak lebih mudah:
“Mentua ialah versi Malaysia, Mertua versi Indonesia.”
Sedikit Asal-Usul Linguistik
Dalam Bahasa Melayu Klasik, ada satu bentuk imbuhan “mer-” yang kemudian berkembang menjadi “meN-” dalam sistem moden. Oleh sebab itu, bentuk lama seperti mer-tua akhirnya diserap ke dalam Bahasa Indonesia sebagai mertua, manakala dalam sistem bahasa Melayu moden, ejaan diseragamkan menjadi mentua selaras dengan pola fonetik tempatan.
Kesimpulan
Perkataan mentua ialah ejaan baku dan rasmi dalam Bahasa Melayu Malaysia, seperti yang disahkan oleh Dewan Bahasa dan Pustaka (DBP).
Sementara mertua ialah bentuk dalam Bahasa Indonesia yang membawa maksud sama.
Jadi, kalau anda menulis untuk majalah, buku, artikel rasmi, atau laman web Malaysia — gunakan “mentua”, bukan “mertua”.
Namun begitu, dalam percakapan santai, kedua-dua bentuk tetap difahami dan tidak menimbulkan kekeliruan — asalkan konteksnya jelas.
