Maksud Plaintif, Defenden, Pendaftar dan Hakim dalam Sistem Mahkamah

Sistem perundangan adalah tulang belakang kepada sesebuah negara yang mengamalkan prinsip keadilan dan kedaulatan undang-undang. Di Malaysia, perjalanan kes di mahkamah melibatkan beberapa pihak penting yang memainkan peranan tersendiri. Antara entiti yang paling asas dan perlu difahami ialah plaintif, defenden, pendaftar dan hakim. Memahami peranan mereka dapat memberi gambaran jelas tentang bagaimana proses undang-undang berjalan dalam sesuatu kes.

Plaintif: Pihak yang Memulakan Saman

Plaintif ialah individu atau organisasi yang memulakan saman atau tindakan undang-undang di mahkamah. Mereka bertindak kerana percaya hak mereka telah dilanggar atau kerugian telah dialami akibat tindakan pihak lain. Tujuan plaintif membawa kes ke mahkamah ialah untuk mendapatkan keadilan, sama ada dalam bentuk ganti rugi, perintah mahkamah, atau pengesahan hak.

Contohnya, jika sebuah syarikat tidak melunaskan bayaran kepada pembekal seperti yang dipersetujui dalam kontrak, pembekal itu boleh bertindak sebagai plaintif dengan menyaman syarikat berkenaan.

Defenden: Pihak yang Disaman atau Didakwa

Defenden pula ialah pihak yang disaman atau didakwa oleh plaintif. Dalam kes sivil, defenden bertanggungjawab menjawab tuntutan yang dibuat terhadapnya. Mereka boleh:

• menafikan tuduhan,
• mengemukakan bukti balas, atau
• membuat tuntutan balas (counterclaim) terhadap plaintif.

Sebagai contoh, dalam kes hutang, jika plaintif mendakwa bahawa defenden gagal membuat bayaran, defenden boleh berhujah bahawa hutang tersebut sudah diselesaikan atau kontrak yang dibuat tidak sah.

Ringkasnya, plaintif ialah pihak yang menyaman, manakala defenden ialah pihak yang disaman.

Pendaftar: Pegawai Pentadbiran Mahkamah

Selain plaintif dan defenden, terdapat juga pegawai penting di mahkamah iaitu pendaftar. Pendaftar merupakan pegawai kanan mahkamah yang bertanggungjawab dalam hal-hal pentadbiran dan teknikal. Walaupun tidak membuat keputusan utama seperti hakim, peranan pendaftar amat penting kerana merekalah yang memastikan proses undang-undang berjalan teratur.

Antara tugas pendaftar termasuklah:

1. Menerima dan merekod dokumen saman yang difailkan.
2. Menetapkan tarikh sebutan atau perbicaraan di mahkamah.
3. Mengeluarkan writ, notis dan perintah mahkamah.
4. Membantu hakim dalam aspek tatacara undang-undang.
5. Dalam keadaan tertentu, pendaftar boleh mendengar permohonan awal sebelum kes dibawa kepada hakim.

Secara ringkas, pendaftar bertindak sebagai pengurus perjalanan kes di mahkamah.

Hakim: Penentu Keputusan Akhir

Hakim ialah entiti yang paling utama dalam sistem kehakiman. Mereka berperanan untuk mendengar, menilai bukti, meneliti hujah kedua-dua pihak, dan akhirnya membuat keputusan berdasarkan fakta serta undang-undang. Hakim wajib bersikap adil, bebas daripada pengaruh luar, dan hanya berpegang kepada prinsip undang-undang dalam membuat sesuatu keputusan.

Tugas utama seorang hakim termasuklah:

• Mengendalikan prosiding perbicaraan di mahkamah.
• Mendengar keterangan daripada saksi.
• Menilai bukti dan dokumen yang dikemukakan.
• Membuat keputusan sama ada plaintif berjaya membuktikan tuntutannya atau defenden berjaya mempertahankan diri.
• Menjatuhkan hukuman atau memberikan remedi (ganti rugi, injunksi dan sebagainya) mengikut peruntukan undang-undang.

Dalam kes jenayah, hakim juga akan menentukan sama ada tertuduh bersalah atau tidak bersalah, serta menjatuhkan hukuman yang setimpal.

Kesimpulan

Sistem mahkamah tidak akan berfungsi dengan baik tanpa peranan yang jelas antara plaintif, defenden, pendaftar dan hakim.

• Plaintif ialah pihak yang menyaman.
• Defenden ialah pihak yang disaman.
• Pendaftar ialah pegawai pentadbiran yang mengurus perjalanan kes.
• Hakim ialah pihak berkuasa yang membuat keputusan akhir berdasarkan undang-undang.

Keempat-empat entiti ini melengkapkan proses keadilan. Plaintif dan defenden mewakili dua pihak yang berkonflik, pendaftar memastikan segala prosedur berjalan lancar, manakala hakim memastikan keputusan yang adil dapat dicapai. Inilah yang menjadikan sistem perundangan sebagai mekanisme penting untuk menjaga hak dan menegakkan keadilan dalam masyarakat.