Azhan.co Info Semasa, Tepat & Boleh Dipercayai
Dalam bidang pembinaan, salah satu isu utama yang sering dibincangkan ialah kelewatan menyiapkan projek. Kelewatan ini bukan sahaja memberi kesan kepada pemilik projek (majikan), malah turut menjejaskan pihak kontraktor dari sudut kewangan dan reputasi. Untuk menangani perkara ini, wujudnya satu mekanisme yang dinamakan Liquidated Ascertained Damages (LAD) atau dalam bahasa mudah, denda lewat projek.
Artikel ini akan menghuraikan secara terperinci apa itu LAD, bagaimana ia berfungsi, contoh format klausa LAD dalam kontrak, serta contoh kiraan yang boleh dijadikan rujukan.
Apa Itu LAD?
Liquidated Ascertained Damages (LAD) ialah pampasan kewangan yang dikenakan kepada kontraktor sekiranya gagal menyiapkan projek dalam tempoh yang telah dipersetujui di dalam kontrak.
-
Liquidated → jumlahnya telah ditetapkan lebih awal dalam kontrak.
-
Ascertained → boleh dikira secara tepat, berdasarkan hari atau minggu kelewatan.
-
Damages → ganti rugi atau kerugian akibat kelewatan.
Dengan adanya LAD, pemilik projek tidak perlu membuktikan kerugian sebenar di mahkamah kerana jumlah pampasan sudah dipersetujui bersama sejak awal lagi.
Tujuan LAD
Mengapa LAD penting dalam kontrak pembinaan? Berikut adalah beberapa tujuan utama:
-
Memberi kepastian kepada pihak majikan – jumlah ganti rugi telah ditetapkan lebih awal.
-
Mendisiplinkan kontraktor – agar lebih serius mematuhi jadual kerja.
-
Mengelakkan pertikaian undang-undang – tidak perlu proses panjang untuk mengira kerugian sebenar.
-
Melindungi kepentingan majikan – kerana kelewatan projek biasanya mendatangkan kos tambahan (contoh: sewa, operasi tertangguh, kerugian peluang perniagaan).
Bagaimana LAD Ditetapkan?
Jumlah LAD biasanya dinyatakan dalam kontrak projek. Ia boleh ditetapkan dalam bentuk:
-
Kadar tetap harian – contoh: RM5,000 sehari kelewatan.
-
Peratusan daripada nilai kontrak – contoh: 0.1% daripada nilai kontrak untuk setiap hari kelewatan.
-
Maksimum LAD – sesetengah kontrak mengehadkan jumlah LAD kepada 5% atau 10% daripada nilai kontrak keseluruhan.
Contoh Format Klausa LAD dalam Kontrak
Berikut ialah contoh format klausa LAD yang sering digunakan:
“Sekiranya Kontraktor gagal menyiapkan kerja-kerja dalam tempoh kontrak yang ditetapkan, Kontraktor hendaklah membayar kepada Majikan Liquidated Ascertained Damages (LAD) pada kadar RM____ sehari/minggu bagi setiap hari/minggu kelewatan sehingga tarikh penyiapan sebenar. Jumlah keseluruhan LAD tidak boleh melebihi ___% daripada nilai kontrak.”
Klausa seperti ini memastikan kedua-dua pihak jelas tentang jumlah denda lewat yang akan dikenakan jika berlaku kelewatan.
Contoh Kiraan LAD
Mari kita lihat satu contoh praktikal.
Maklumat Projek
-
Nilai kontrak: RM10,000,000
-
Tempoh kontrak: 18 bulan (540 hari)
-
Tarikh siap sepatutnya: 31 Ogos 2025
-
Tarikh siap sebenar: 30 September 2025
-
Tempoh kelewatan: 30 hari
-
Kadar LAD: 0.1% daripada nilai kontrak per hari
Langkah Kiraan
-
Kadar LAD harian
0.1% × RM10,000,000 = RM10,000 sehari -
Jumlah hari kelewatan
30 hari -
Jumlah LAD terkumpul
30 × RM10,000 = RM300,000
Contoh Jadual Ringkas LAD
| Perkara | Butiran |
|---|---|
| Nilai Kontrak | RM10,000,000 |
| Tempoh Kontrak | 18 bulan (540 hari) |
| Tarikh Siap Sepatutnya | 31 Ogos 2025 |
| Tarikh Siap Sebenar | 30 September 2025 |
| Jumlah Hari Lewat | 30 hari |
| Kadar LAD | 0.1% nilai kontrak per hari |
| LAD Sehari | RM10,000 |
| Jumlah LAD Terkumpul | RM300,000 |
Isu dan Pertikaian Berkaitan LAD
Walaupun LAD bertujuan mengelakkan pertikaian, ada juga situasi di mana ia boleh diperdebatkan:
-
Force Majeure (keadaan luar kawalan) – contoh: bencana alam, pandemik, rusuhan. Kontraktor boleh memohon lanjutan masa.
-
Kesilapan majikan – jika kelewatan berpunca daripada majikan (contoh: lukisan reka bentuk lewat diserahkan).
-
Jumlah LAD tidak munasabah – jika kadar LAD terlalu tinggi dan dianggap sebagai penalti, ia boleh dicabar di mahkamah.
Kesimpulan
Liquidated Ascertained Damages (LAD) ialah mekanisme penting dalam kontrak pembinaan yang memastikan projek disiapkan mengikut jadual. Ia memberikan kepastian tentang jumlah ganti rugi sekiranya berlaku kelewatan, melindungi pemilik projek, dan mendorong kontraktor bekerja lebih disiplin.
Dengan memahami format LAD dan cara kiraannya, semua pihak yang terlibat dalam projek dapat merancang dengan lebih baik, serta mengelakkan pertikaian yang berpanjangan.
