Maksud Afidavit

Dalam dunia perundangan, terdapat banyak istilah yang sering kedengaran tetapi kurang difahami oleh orang awam. Salah satunya ialah afidavit. Bagi mereka yang tidak biasa dengan prosiding mahkamah, istilah ini mungkin kedengaran asing, namun sebenarnya ia memainkan peranan yang sangat penting dalam perjalanan sesuatu kes.

Artikel ini akan menerangkan maksud afidavit, ciri-ciri utamanya, fungsi dalam prosiding mahkamah, serta contoh situasi sebenar bagaimana afidavit digunakan di Malaysia.

---

Apa Itu Afidavit?

Secara mudahnya, afidavit ialah satu kenyataan bertulis yang dibuat di bawah sumpah atau ikrar oleh seseorang individu. Kenyataan ini perlu disahkan di hadapan pihak berkuasa yang sah, seperti Pesuruhjaya Sumpah, Majistret, atau Hakim.

Perkataan “afidavit” berasal daripada bahasa Latin affidare yang bermaksud “berikrar dengan sumpah”. Oleh sebab itu, segala kenyataan yang dimuatkan dalam afidavit dianggap benar dan berwibawa, kerana ia dibuat dengan tanggungjawab moral dan undang-undang.

---

Ciri-Ciri Utama Afidavit

Untuk dianggap sah, sesuatu afidavit mestilah mempunyai ciri-ciri tertentu, antaranya:

1. Bertulis – Afidavit perlu dibuat dalam bentuk dokumen rasmi, bukan lisan.

2. Disahkan di bawah sumpah atau ikrar – Individu yang membuat afidavit (dikenali sebagai deponent atau pengikrarnya) mesti bersumpah bahawa segala isi kandungan adalah benar.

3. Ditandatangani di hadapan pihak berkuasa – Pesuruhjaya Sumpah atau hakim perlu menyaksikan tandatangan pengikrarnya.

4. Mengandungi fakta sebenar – Afidavit tidak boleh disertakan dengan khabar angin, andaian atau pendapat tanpa asas. Ia mestilah berdasarkan pengetahuan dan pengalaman sebenar pengikrarnya.

5. Mempunyai format tertentu – Biasanya, afidavit mengandungi tajuk kes, nombor rujukan, perenggan bernombor, serta pengakhiran dengan ikrar sumpah.

---

Jenis-Jenis Afidavit

Dalam amalan mahkamah, terdapat beberapa jenis afidavit yang biasa digunakan, antaranya:

1. Afidavit Sokongan – Digunakan untuk menyokong sesuatu permohonan atau tuntutan. Contohnya, seorang isteri yang menuntut nafkah boleh memfailkan afidavit sokongan dengan menyenaraikan keperluan bulanan anak-anak.

2. Afidavit Balasan – Dikemukakan oleh pihak lawan untuk menolak atau membantah afidavit sokongan.

3. Afidavit Jawapan – Bertujuan menjawab semula kenyataan dalam afidavit balasan, jika perlu.

4. Afidavit Pemerhatian – Kadang kala digunakan untuk menjelaskan atau menambah maklumat tertentu dalam kes.

---

Fungsi Afidavit dalam Prosiding Mahkamah

Afidavit merupakan dokumen penting dalam undang-undang kerana ia berfungsi sebagai bukti bertulis yang boleh dirujuk oleh hakim. Antara fungsi utama afidavit ialah:

1. Menyokong permohonan – Sesetengah kes mahkamah memerlukan afidavit sebagai bukti sokongan. Tanpanya, permohonan mungkin tidak diterima.

2. Menggantikan keterangan lisan – Dalam banyak keadaan, afidavit digunakan untuk mengurangkan masa perbicaraan kerana kenyataan sudah dibuat secara bertulis.

3. Menyediakan fakta kes – Hakim boleh memahami latar belakang kes melalui afidavit sebelum mendengar hujahan lisan.

4. Mengikat pengikrarnya – Oleh kerana dibuat di bawah sumpah, afidavit menjadi dokumen yang sah dan boleh dikenakan tindakan undang-undang jika terdapat pembohongan.

---

Contoh Situasi Penggunaan Afidavit di Malaysia

Untuk memudahkan pemahaman, berikut beberapa contoh situasi sebenar bagaimana afidavit digunakan:

• Kes Perceraian di Mahkamah Syariah: Seseorang yang memohon cerai mungkin perlu mengemukakan afidavit sokongan yang menerangkan butiran perkahwinan, punca perceraian, dan kedudukan anak-anak.

• Kes Sivil: Dalam tuntutan hutang, pihak plaintif akan mengemukakan afidavit untuk menyatakan jumlah hutang, bukti pinjaman, serta kegagalan pembayaran oleh defenden.

• Permohonan Injunction (Perintah Mahkamah Sementara): Afidavit digunakan untuk menyokong permohonan supaya pihak lawan tidak melakukan sesuatu tindakan sehingga kes selesai.

---

Kepentingan Afidavit

Kewujudan afidavit sangat penting dalam sistem kehakiman kerana ia:

1. Memastikan ketelusan – Semua kenyataan dibuat dengan sumpah, mengurangkan risiko penipuan.

2. Menjimatkan masa mahkamah – Fakta kes sudah dibentangkan dalam bentuk bertulis.

3. Memberi kekuatan undang-undang – Afidavit yang disahkan mempunyai kuasa undang-undang, berbeza dengan kenyataan biasa.

4. Meningkatkan integriti prosiding – Afidavit mengikat individu kepada kebenaran kenyataannya, sekaligus mengelakkan percanggahan keterlaluan di mahkamah.

---

Kesalahan Berkaitan Afidavit

Oleh kerana afidavit adalah dokumen di bawah sumpah, membuat kenyataan palsu di dalamnya boleh membawa akibat serius. Di Malaysia, tindakan mengikrarkan afidavit palsu boleh dianggap sebagai sumpah palsu atau penipuan di bawah Kanun Keseksaan. Individu yang terbukti berbohong boleh dikenakan hukuman penjara atau denda.

---

Kesimpulan

Secara ringkas, afidavit ialah satu kenyataan bertulis di bawah sumpah yang digunakan sebagai bukti dalam prosiding mahkamah. Ia mesti mengandungi fakta sebenar, ditandatangani di hadapan pihak berkuasa sah, dan boleh digunakan untuk menyokong atau membantah sesuatu tuntutan.

Kepentingannya dalam dunia undang-undang tidak boleh dipandang ringan kerana afidavit membantu mempercepatkan proses perbicaraan, menambah kredibiliti sesuatu kes, serta memastikan fakta yang dikemukakan benar dan boleh dipercayai.

Bagi orang awam, memahami maksud dan fungsi afidavit dapat membantu mereka lebih bersedia sekiranya terlibat dalam prosiding mahkamah, sama ada di Mahkamah Sivil atau Mahkamah Syariah.