Azhan.co Info Semasa, Tepat & Boleh Dipercayai
Dalam prosiding undang-undang, sama ada di Mahkamah Syariah atau Mahkamah Sivil, dokumen bertulis memainkan peranan yang sangat penting. Salah satu dokumen yang sering digunakan ialah afidavit, iaitu kenyataan bertulis yang dibuat di bawah sumpah untuk menyatakan fakta atau keterangan bagi menyokong sesuatu kes.
Artikel ini akan menghuraikan secara mendalam jenis-jenis afidavit yang digunakan dalam kedua-dua sistem perundangan di Malaysia, serta contoh penggunaannya dalam kes-kes tertentu.
Apa Itu Afidavit?
Afidavit ialah kenyataan bertulis yang disahkan dengan sumpah atau ikrar di hadapan pihak berkuasa seperti Pesuruhjaya Sumpah, Majistret, atau Hakim. Dalam bahasa mudah, afidavit berfungsi sebagai bukti bertulis yang boleh diterima oleh mahkamah.
Pengikrarnya (orang yang membuat afidavit) mesti bertanggungjawab terhadap kebenaran setiap fakta yang dinyatakan, kerana memberikan keterangan palsu dalam afidavit boleh dikenakan tindakan undang-undang di bawah kesalahan sumpah palsu.
Peranan Afidavit dalam Prosiding Mahkamah
Afidavit mempunyai fungsi yang berbeza dalam Mahkamah Syariah dan Mahkamah Sivil, namun asasnya tetap sama:
- Sebagai bukti bertulis.
- Menyokong atau membantah sesuatu permohonan.
- Menggantikan sebahagian keterangan lisan.
- Menjadi asas pertimbangan hakim sebelum membuat keputusan.
Jenis-Jenis Afidavit di Mahkamah Syariah
Mahkamah Syariah di Malaysia berfungsi untuk mengendalikan kes berkaitan perkahwinan, perceraian, nafkah, hadhanah (hak penjagaan anak), faraid, hibah, dan isu-isu keluarga Islam yang lain. Oleh itu, afidavit di Mahkamah Syariah banyak berkaitan dengan isu kekeluargaan.
Antara jenis afidavit yang lazim digunakan ialah:
1. Afidavit Sokongan
- Digunakan untuk menyokong sesuatu permohonan di Mahkamah Syariah.
- Contoh: Seorang isteri yang memfailkan tuntutan nafkah anak akan menyertakan afidavit sokongan yang menyenaraikan keperluan anak setiap bulan, seperti perbelanjaan sekolah, makanan, dan perubatan.
2. Afidavit Balasan
- Dikemukakan oleh pihak lawan untuk menolak atau membantah afidavit sokongan.
- Contoh: Suami yang dituntut nafkah mungkin mengemukakan afidavit balasan dengan menyatakan pendapatannya yang terhad dan menyenaraikan komitmen kewangan lain.
3. Afidavit Jawapan
- Dihasilkan oleh pihak pertama untuk menjawab hujah atau bantahan yang dikemukakan dalam afidavit balasan.
- Contoh: Isteri boleh mengemukakan afidavit jawapan dengan menunjukkan bukti tambahan, seperti slip gaji suami atau rekod perbelanjaan sebenar anak-anak.
4. Afidavit Pemerhatian
- Digunakan untuk memberikan penjelasan tambahan terhadap isu tertentu dalam perbicaraan.
- Contoh: Dalam kes hak penjagaan anak, salah satu pihak mungkin mengemukakan afidavit pemerhatian untuk menerangkan keadaan rumah dan kemudahan yang disediakan kepada anak.
5. Afidavit Ikrar
-
Kadang-kadang digunakan dalam kes pengesahan lafaz cerai, di mana pihak suami perlu mengikrarkan bahawa lafaz telah berlaku pada tarikh dan tempat tertentu.
Jenis-Jenis Afidavit di Mahkamah Sivil
Mahkamah Sivil pula mengendalikan kes-kes berkaitan kontrak, tort, jenayah, hak milik tanah, hutang, dan sebagainya. Oleh itu, jenis afidavit yang digunakan lebih luas kerana melibatkan isu komersial dan perundangan yang pelbagai.
Antara jenis afidavit yang biasa digunakan di Mahkamah Sivil ialah:
1. Affidavit in Support (Afidavit Sokongan)
- Sama seperti di Mahkamah Syariah, ia digunakan untuk menyokong permohonan yang dibuat di mahkamah.
- Contoh: Dalam permohonan injunksi sementara, plaintif akan mengemukakan afidavit sokongan untuk menjelaskan mengapa perintah mahkamah diperlukan.
2. Affidavit in Reply (Afidavit Balasan)
- Diajukan untuk membantah isi kandungan afidavit sokongan.
- Contoh: Defenden yang menolak tuntutan hutang boleh memfailkan afidavit balasan dengan menyatakan bahawa hutang tersebut telah dibayar.
3. Affidavit in Reply to Reply (Afidavit Jawapan)
- Digunakan untuk menjawab semula hujahan dalam afidavit balasan.
- Contoh: Plaintif boleh menunjukkan bukti transaksi bank yang membuktikan hutang masih belum dijelaskan.
4. Affidavit of Service (Afidavit Penyampaian)
- Menyatakan bahawa dokumen saman atau writ telah diserahkan kepada pihak lawan mengikut peraturan undang-undang.
- Afidavit ini biasanya difailkan oleh pihak penyampai dokumen.
5. Affidavit of Means (Afidavit Kedudukan Kewangan)
- Menyatakan pendapatan, harta, dan kewangan seseorang.
- Digunakan dalam kes nafkah atau kebankrapan.
6. Affidavit of Discovery (Afidavit Penemuan Dokumen)
- Mengandungi senarai dokumen yang dimiliki oleh sesuatu pihak dan relevan dengan kes.
- Contoh: Dalam kes kontrak, pihak plaintif mungkin mengemukakan afidavit discovery yang menyenaraikan semua dokumen berkaitan perjanjian.
7. Affidavit of Debt (Afidavit Hutang)
-
Digunakan dalam kes saman hutang untuk menyatakan jumlah hutang yang sebenar.
8. Affidavit of Identity (Afidavit Pengenalan)
-
Digunakan untuk mengesahkan identiti seseorang, khususnya dalam kes melibatkan harta pusaka atau penyerahan dokumen penting.
Perbandingan Afidavit di Mahkamah Syariah dan Mahkamah Sivil
| Aspek | Mahkamah Syariah | Mahkamah Sivil |
|---|---|---|
| Jenis Kes | Perkahwinan, nafkah, cerai, harta sepencarian, faraid | Kontrak, hutang, tanah, tort, jenayah |
| Jenis Afidavit | Sokongan, balasan, jawapan, pemerhatian, ikrar | Sokongan, balasan, jawapan, service, means, discovery, debt, identity |
| Fokus Utama | Isu kekeluargaan & perkahwinan Islam | Isu komersial, sivil & pentadbiran |
| Bahasa & Format | Mengikut peraturan Mahkamah Syariah negeri | Mengikut Kaedah Mahkamah Tinggi (Rules of Court) |
Kepentingan Menyediakan Afidavit dengan Baik
Afidavit adalah dokumen rasmi yang mempunyai kuasa undang-undang. Oleh itu, setiap afidavit mestilah:
- Ditulis dengan jelas dan tepat.
- Mengandungi fakta sebenar, bukan khabar angin.
- Disokong dengan bukti (jika ada).
- Menggunakan format yang ditetapkan mahkamah.
- Disahkan di hadapan Pesuruhjaya Sumpah atau hakim.
Kesalahan atau pemalsuan dalam afidavit boleh membawa akibat serius, termasuk ditolak oleh mahkamah atau dikenakan tindakan jenayah.
Kesimpulan
Afidavit adalah instrumen penting dalam kedua-dua sistem perundangan di Malaysia, sama ada di Mahkamah Syariah atau Mahkamah Sivil. Walaupun jenis-jenis afidavit berbeza mengikut bidang kuasa mahkamah, tujuannya tetap sama: untuk memberikan keterangan bertulis yang sah, mengelakkan penipuan, dan memudahkan hakim membuat keputusan berdasarkan fakta.
Bagi orang awam, memahami jenis-jenis afidavit ini boleh membantu mereka lebih bersedia apabila berurusan dengan prosiding mahkamah. Sama ada anda seorang plaintif, defenden, atau hanya pemerhati, pengetahuan tentang afidavit akan memberikan gambaran jelas bagaimana sistem kehakiman berfungsi di Malaysia.
